Nov 29, 2013

Ein býur í Russlandi

Kundatænasta er ein býur í Russlandi. Tú kemur inn í ein handil ella eina café, starvsfólkini sita og gløa í ein telduskerm. Tað er ikki lætt at fáa ein at vísa tær, hvørjar skrúvumaskinur, tey hava, ella at taka av borðinum, tá ið tú ert liðug at eta og fegin vilt hava kaffi. Tey eru uppslúkað av einum skermi aftan fyri skivuna.
untitled
Tú skimast og hyggur, gongur millum hillarnar við teimum mongu vørunum, ikki eitt menniskja at síggja, 3 menn  í handlinum , ein við kassan og tveir við hvør sínum skermi ……Sjálvandi ber tað til - og tað gera kundarnir - at ganga yvir til kassan, prika í bakið á manninum og siga, kanst tú vísa mær...
Men er tað veruliga meiningin?

lokali
Tú situr í tveir tímar og prátar við skitnum borðiskum á borðinum og ongum kaffi, hopleyst at fáa eygnakontakt. Sjálvandi ber tað til at rópa - og tað gera kundarnir -, tú kanst rópa: Hey! ella Hey hon sjálv! men rópa hart, so at hon kann rívast úr ævintýrklóm.
Gev gætur, at hetta er ikki tí at tey eru ovbyrjað av arbeiði. Ofta er bert ein kundi í eygsjón.
Ársins jólahandil??? Neyvan!

Nov 25, 2013

Cutting for Stone eftir Abraham Verghese (2008)

Bókarheitið er tikið úr tí Hippokratiska eiðinum, ella sum vit siga læknalyftinum. Her er  ein norsk umseting av tí partinum: Jeg vil ikke kutte etter stein, selv for pasienter hvor sykdommen viser seg; jeg vil overlate denne operasjonen til å bli utført av praktiserende, spesialister i denne kunst. Steinarnir talan er um eru nýra- og gallsteinar og kanska aðrir við Orðaspæl er í heitinum, tí at ein av persónunum, skurðlæknin eitur Stone, og sjállvandi hansara synir eita Praise Stone til eftirnavn, kanska eitt nakað speiskt ljóð hoyrist, tí at ígjøgnum alla bókin hava vit ikki nógv rós at veita Stone. Í endanum av bókini er tað so Stone sum opererar sín egna son, so hann ‘sker fyri Stone’ – bæði seg sjálvan og sonin. Á donskum eitur bókin Knivens æg. Annað orðaspæl er í navninum á sjúkrahúsinum Missing hospital, sum ordiliga eitur Mission, men afrikanar duga ikki at úttala mission. Missing merkir so eisini burturblivin, horvin ella sum manglar, og tað verður fleiri ferðir sipað til tað tvítýdda ‘Missing people’

Ein stórur partur av bókini fer fram á sjúkrahúsum fyrst í Addis Adeba í Etiopia og síðani í New York. Høvuðspersónar eru tvíburðirnir Shiva og Marion ella dupultpersónin ShivaMarion, og høvuðsevnið er teirra samband, viðurskiftini ímillum eineggjaðar tvíburðir, sum mistu mammuna, tá ið teir komu í verðina og mistu pápan, tá ið hann varnaðist, at mamman var deyð í barnferð, meðan hann royndi at bjarga henni.
005
Tíðin og samfelagið
Vit eru í Etiopia í seksti-, sjeyti- og áttatiárunum, eitt hernaðarkvett ímóti Haile Selassie verður niðurbart við harðari hond, og seinni, 1974, verður Selassie frákoyrdur og Mengitsu gerst landsins nýggi diktator til 1991, tá ið Fólksins frælsisfylking koyrdi hann frá. Bókin endar 2004. Frælsisrørslan í Eritrea er umboðað av Genet, gentuni sum Marion er forelskaður í, men sum Shiva fer í song við.

Persónarnir
Høvuðspersónarnir eru læknar, pápin (sum rýmir), fosturpápin og fosturmamman og tvíburðirnir sjálvir. Persónslýsingin er fjølbroytt og djúp. Tvíburðirnir Shiva og Marion eru so líkir og tó heilt ólíkir. Men teir eru sum ein vera. Allan uppvøksturin dugdu teir at lesa tankarnar hvør hjá øðrum, tá ið ShivaMarion rann og spældi var tað sum ein fýrbeint vera, altíð í takt og samljóði. Men Shiva hevur nøkur autistisk drøg, hann er flogvit, men dugir ikki at seta seg inn í tankar annara. Alt hjá honum skal vera rationelt, og tá ið hann særir beiggja sín so djúpt, er tað ivaleyst uttan at vita, hvussu meint tað nívir.
Fosturforeldrini Ghosh og Hema eru sera positivt lýst. Tey taka sær av dreingjunum, geva teimum góða barlast og teir sleppa at menna seg. Hema er gynækologur og lærir dreingirnar at ganga til handa á sjúkrahúsinum. Hema lærir Shiva at dansa.

Etiopisk mentan
Hendingar fara fram í Etiopia, og etiopiar eru eisini ímillum personarnar, men høvuðspersónarnir eru úr India, komnir til Afrika at hjálpa við missión og sjúkrahjálp. Tó er tað seinna fremst í huganum á teimum, gudstrúgvin er í teirra gerðum, tey hava ikki stundir at prædika, arbeiða alla tíðina við teimum sjúku. Eitt stuttligt dømi er, tá ið forstøðukonan hevur fund við ein av stuðlunum úr USA. Hann sær ein stakk av bíblium við veggin. Hon sigur “Vit hava fleiri bíbliur á enskum enn tað finnast enskttalandi fólk í øllum landinum, polskar bíbliur, kekkiskar bibliur, italskar bíbliur, franskar bíbliur, svenskar bibliur, eg haldi summar eru frá tínum sunnudagsskúlabørnum. Okkum tørvar heiligvág og mat, men vit fáa bíbliur.”
Sjúkurnar eru serstakar fyri økið, t.d. er umskering av gentubørnum ein stórur trupulleiki. Hetta er eitt., sum Shiva arbeiðir nógv við.

Endi
Bókin er sera spennandi og væl skrivað, einans tær longu frásagnirnar um sjúku, sjúkuviðgerð og skurðviðgerðir helt eg vera nokso troyttandi, men tað er ivaleyst spennandi hjá fólki, sum hevur serliga áhuga fyri slíkum. Men rætt skal vera rætt, summar av teimum pallmyndunum er júst tað mest minniliga í bókini, eitt nú tá ið tvíburðirnir koma til verðina í stórum drama. Ella deyðslýsingarnar av Ghosh og Shiva. Høvundurin er kendur fyri greinir og fyrilestrar um ‘bedside medicine’. Hann sær, at sjúklingurin meiri og meiri bara er til á telduskerminum, skanningarúrslit og grafar eru spennandi, og teldan sjálv finnur paralell dømi úr øllum heimi, og menniskjað í seingini er ikki áhuhgavert. Abraham Verghese sær eisini, at læknar tískil duga ikki nóg væl at arbeiða á sjúkrahúsum, sum ikki hava alla útgerð. Sum dømi um heilivágin ‘words of comfort’ vil eg nevna lýsingarnar av tvíburðunum báðum í einari song, sum eru rørandi og tankavekjandi. 
Lagnan og tilvildin og menniskjans gerðir, sum stýra okkara lívi, alt hetta er so sera væl flættað inn í bókina. Gudstrúgv og pátrúgv eru eisini stórur partur av hendingunum, men aldri soleiðis, at trúgvin verður tikin fram um ella í staðin fyri læknavísindi.  534 síður spennandi, rørandi, upplýsandi og uppbyggilig hvat annað kann ein ynskja sær?

Nov 23, 2013

Bókadagar

Tað var upplyftandi at vera í Norðurlandahúsinum í dag, tað má eg siga. Eg og Magna høvdu ein fínan dag! Fyrst fóru við at lurta eftir Svannu, sum hevur gjørt eina Fysiologibók til skúlabrúks. Flott Svanna og Magni! Men Magna helt ikki tað var so spennandi, nervatræðrir og synapsir – ja líktist eitt sindur eini pizza, og kyknur við innihaldi líktust einum báti. Men so fóru vit í dansistovuna, og har var so herliga hugnaligt, Jensina er best! Magna sat og teknaði eina góða løtu, so var tíð at fáa sær kaku, og so koma mamma, og omma slapp at lurta eftir onkrum øðrum.
035
039
Bjarni Bjarnason las eitt brot úr ‘Andlit’ bókini, sum er týdd til føroyskt, í brotinum var høvuðspersónurin í Nólsoy. Bjarni fortaldi, at hann hevur eitt stórt savn av dreymum, fleiri hundrað. Nakrar av sínum dreymum, teir sum hann heldur vera viðkomandi fyri onnur, hevur hann prentað í einari bók.
Og í høllini var fitt av fólki og lurtaði eftir Oddvør og Sólrun, sum talaðu við Lydiu um bøkurnar hjá sær, sum byggja á skaldskap av mannamunni. Væl fyrireikaðar og væl mæltar. Oddvør hevði nøkur orð til rættlesarar, og báðar lósu brot úr sínari bók.
048047

Tað var so festligt at so nógv fólk vóru og so nógv ymiskt at fara til. Bókasølan í forhøllini var eisini frálíka stuttlig og fjølbroytt. Gleði meg til í morgin!

Nov 21, 2013

Bókastev hjá Brynhild

untitled

Nakað ósamdar á máli í kvøld. Onkur helt, at Tann fimti maðurin  var so góð, tí at hon var spennandi, og at tað var gott, at ikki meiri blóð og ógvusligara hendingar vóru. Onnur helt, at hetta var ikki rættiliga ein krimi, tí at brotsverkið var ikki ordiligt brotsverk, meiri ein søgulig frágreiðing frá krígnum. Ein helt, at Jógvan hevur annan málbólk enn okkum, og at bøkur skula vera til ymsar málbólkar. Bókin er sera skjótt lisin. Men nú er ein nýggj bók hjá Jógvani komin út, at skriva so nógvar bøkur ár um ár krevur ein vissan systematikk ella eitt mynstur, tað er eisini vanligt í t.d. sjónvarpsserium, at tættirnir líkjast.  Tað er kanska eisini ein dygd, lesarin vil fegin kenna detektivin og duga mannagongdirnar. Ein annar bloggur er eisini um bókina – frá 6. november.

Í húsunum, har Bókastev var í kvøld, eru stovubróstini áhugaverd, hvørt listaverk við síni søgu.

033032030

Brynhild hevur sjálv vovið dansiringin eftir eini gamlari tekning hjá fastur síni Elinborg Lutzen. Ein døkkur Mikines málningur er familjuarvur, motivið er ímóti Eysturoy niðanfyri hjá Føroya tele.

035

Og ein málningur hjá Hanna Bjartalíð – sum  má sigast at vera heilt ólíkur tí, sum listamaðurin nú ger.

040

Klassikari

Ungu Føroyar hava givið Kálvamuuna út aftur. Ein av fyrstu smábarnabókum á føroyskum, tá ið hon kom út við tekningum hjá Fridu í Grótinum í 1959. Í 1991 gjørdi Zacharias Heinesen nýggjar tekningar til Kálvamuuna. Nú er hon at fáa við stívari permu og teimum deiligu tekningunum hjá Zachariasi.

028 

Ein flott bók við flottum myndum. Ein fín jólagáva til smábørn. Deilga gamaldags bók úr pappíri við gamaldags litmyndum, sum ein kann hava í fanginum saman við barninum, og sum barnið kann blaða í. Deiliga gamaldags við einum gamaldags kálvi og eini reyðari spann. Og so er ein omma eisini í søguni !

029024

Nov 19, 2013

Blóðug barnaløta

Er tað ein serlig grund til, at sjónvarpið skal vísa blóðugar lýsingar ímillum barnaløtuna og tíðindasendingina? Nú havi eg havt høvi til at hyggja at barnaløtuni saman við børnum. Og fleiri ferð er tað deyði og blóð á skránni 5 sekund eftir at Shaun the Sheep og Mumi og Honki Ponki og Prumpu-prumpi hjá Páll er liðugt. Magna (4) fær akkurát tíð at síggja blóðsorað menniskju hjá Ráðnum fyri ferðslutrygd ella líkbleikar tuberklasjúklingar hjá Heiðriki ella lamløstað børn úr Sýrialandi. Teimingin er ikki í lagi! Tað má bera til at bíða til eftir Dag og viku.
mqdefault


SVF: ….deyðin er tær vísur…
Herbert: Nær kemur mamma?
Magna: …er mamma deyð?
eg: …sløkk sjónvarpið….
Dalur okt 13 028

Nov 17, 2013

Sum longst í egnum heimi

Soleiðis var heitið á ráðstevnuni, sum Arne Thorsteinsson bjóðaði vælkomin til leygardagin , og har Jón Brian Vidtfeld var orðstýrari
Fyrsti røðari var Trinulena Joensen úr Klaksvík, sum greiddi frá heimahjálpini, tá ið hon var sett á stovn í sjeytiárunum.
007
Næst á pallin var Rósa Samuelsen. Hennara niðurstøða var, at vit hava brúk fyri at umskipa alt økið. Meiri heimahjálp og færri røktarpláss. Hon segði eisini, at ongastaðni býr fólk í so nógv ár á røktarheimi sum í Føroyum. Rósa legði eisini stóran dent á upptrening, sum jú hevur verið eitt forsømt øki, men nú skal lóggevast um upptrening.
016
Fleiri spurningar og viðmerkingar vóru úr salinum, m.a. hevði Alma Petersen orðið tvær ferðir, hennara boðskapur var stuttur og greiður: pensiónin er ov lítil, fólk mega hava meiri pengar. Tey hava ikki ráð at búgva heima. Hetta síðsta var sum ein sending beint til høgrabeinið hjá Andrass Róin, sum tosaði um íbúðir.
018
Andrass Róin og Elisabeth Ellingsgaard brúktu nógv av síni talitíð til at bera saman við donsk viðurskifti. Tí at har fáa tey bolisikring, og har fáa tey boligydelse og har fáa tey eldrakekk osfr. osfr. Elisabeth hevði skjal við sum vísti munin millum pensiónir í DK og FØ. Tað var ikki uppbyggiligt. Tó hevði Andrass eisini ein lista við fyrimunum av at byggja í Føroyum.
015009
Eitt fínt hugskot við eini slíkari ráðstevnu.
Men kanska politikararnir vilja liva sum longst í síni egnu verð.

Nov 15, 2013

“Alt fer til Danmarkar fyrst”

untitled

Yvirskriftin er eitt sitat. Eg var á posthúsinum í gjár við einum brævi til Íslands, hugsaði, at tað var gott eg fór hósdag, tí at flogfarið fer til Íslands fríggjadag. So eg sigi við hana, fer tað so avstað í morgin? Hon svarar, also alt fer til Danmarkar fyrst. Haaa, sigi eg, hví? Eg veit ikki, sigur hon og hyggur yvir á grannan har við skivuna. Tað er líka skjótt, sigur hin, snubbut. Hví so snubbut? Kanska er hon móð, kanska fáa tær henda spurningin í heilum, kanska tvær ferðir áðrenn hvønn íslandsflúgvara? Tí Atlantsflog flýgur faktiskt til Íslands tvær ferðir um vikuna enn. Men tað er løgið, at tað skal vera skjótari at fara til Reykjavíkar um Keypmannahavn, men tað má vera eg, sum einki skilji. Men at flúgva við brævinum tveir tímar í landsuður og so aftur fleiri tímar norðureftir?

Margháttligt. Kanska eru so fá brøv til Íslands, at tað lønar seg ikki at lata tey í ein posa og føra tey vestur á flogvøllin sjálvi, einsamøll bara tvey brøv í einum stórum posa; so heldur stappa tey saman við øllum hinum glaðu brøvunum ein túr til Danmarkar fyrst? Okkurt við útbering? Ella er posthúsið á Óðinshædd at líkna við posthúsið á Sandi ella land(ikki piss, men bygdar)postboðið í Dali? Og tað ordiliga posthúsið er í Kph? Tað er kanska ikki lov at flyta post beinleiðis úr Føroyum til annað land?

Tað er nokk ikki, tí at tað er ikki pláss í íslandsflúgvaranum. Margháttligt

Nov 14, 2013

Skýming á Sunda bókasavni

Sunda bókasavn helt norðurlendsku bókasavnsvikuna við at bjóða til skýmingarløtu á bókasavninum. Á skránni var lesiringar og upplestur. Sólrun Michelsen las úr síni nýggju bók., og eg segði hetta, um mínar royndir við lesiringum:

Mín gamli (frá 2004) bókaklubbur eitur Bókastev....vit hava gott stev, tað merkir ikki, at vit altíð sklula vera samdar..men stevið er samrøðan, at allar taka orðið, at allar fáa sagt tað, tær ætla. Navnið er inspirerað av, at lesibólkurin er ein kvistur av einum dansifelag. Eg eri lærari í føroyskum og enskum, í báðum lærugreinum lesa vit skaldskap og greina og tulka og royna at skilja og gerast klókari. Tað var nokk tí, at eg var so heppin at verða biðin koma í henda bólk, tær hugsaðu, at eg skuldi vera leiðbeinari onkusvegna. Tað hevur nú verið hvørki so við leiðbeining, vit hava ein sera flatan leiðslustruktur, ongin formaður er, og ikki karakterir og protokoll. Vit hittast eina ferð um mánaðin og eta nátturða og práta uppá skift heima hjá hvørji aðrari. So bindiklubbalíkskapur er.
Hin bókaklubburin er á Býarbókasavninum, har havi eg bert verið einaferð. BBS hevur gjørt fleiri lesiringar (t.d. klassikarar, krimi, William Heinesen, tann góða bókin, norðurlendskar bøkur). Vit hittast eisini einaferð um mánaðin. Ein bókavørður av BBS er við í bólkinum, og hann læt okkkum nøkur góð ráð, hvussu bókafundirnir kundu vera...vit skula hava orðastýrara, vit skula hyggja at tema, persónslýsingum, bera saman við onnur verk osfr. 

Hvør er í bókaklubbum?

-          Tað er nokk ikki ov nógv sagt, at tað eru flest konufólk í hesum lesiringum. Konufólk hevur frammanundan traditión fyri bindiklubbum, so tað er so líkatil.

-          Harafturat er meðalaldurin rættiliga høgur, hugsi eg. Tað er nokk so, at tá ið tú kemur upp í árini, so fært tú betri stundir at íðka egin áhugamál.

-          Í bókastevi kendust vit frá dansifelagnum (ikki allar tó), í hinum bókaklubbinum hjá mær, sum nú er farin í pausu, er ein ávísur fakbólkur sterkt umboðaður, tær kendust vist úr arbeiðinum. Tað serliga við BBS bólkinum er so, at har kennir tú ikki fólkini frammanundan (ofta gert tú tað kortini)

Hvussu velja vit bøkurnar?

-          Vit avgera frá ferð til ferð, hvat vit lesa, tó hava vit onkuntíð havt fleiri bøkur á skránni. Summar eru raskar at fylgja við, hvat kemur út, ella hvat fólk tosar um. Vit lósu t.d. Kim Leine (í des 12), eitt ár áðrenn hann fekk prísin!

-          Onkuntíð hevur ein í bólkinum lisið eina góða bók og fær so hinar at lesa hana eisini.

Hvat lesa vit?

-           Í Bókastevi hava vit lisið allarmest føroyskt, tá ið vit byrjaðu var ætlanin júst at lesa føroyskar bøkur. So í eini 6-7 ár lósu vit bara føroyskt, síðani hava vit lisið nógvar norðurlendskar bøkur og einstakar aðrar (Tolstoj, Oksanen, Amy Tan). Vit hava eisini sæð sjónleikir saman.

-          Í BBS ringinum hava vit jú ein bókavørð J, so eg hugsi at hann hevur fingurin á pulsinum, hava lisið ein úr Irak og nú lesa vit ein úr Etiopia...so fyri mitt viðkomandi koplementera báðir klubbarnir hvønn annan á perfektan hátt.

Hvussu ganga ‘fundirnir’ fyri seg?

-          Vit hittast eina ferð um mánaðin heima upp á skift, plaga at vera frá 6 til 9-10, so fáa vit nátturða og práta. Stundum er ein, sum frammanundan hevur lovað at leggja fram fyrst. Vit hyggja at bygging, persónslýsing, tema og myndamáli. Onkur er, sum hevur skrivað sær okkurt niður, sum hon ikki skilti, onkur hevur valt eitt gott sitat at luta við hinar. Onkur hevur funnið og tulkað myndamál.

-          Nú havi eg bara eina ferð verið á BBS, vit høvdu orðstýrara og byrjaðu við eini ‘rundu’. Síðani kom hvør við tí, sum hann ella hon helt vera áhugavert.

-          Óneyðugt er at siga, at um fundirnir skula eydnast, má fólkið hava lisið (uppá), akkurát sum í skúlanum. J

-          Munurin á tí ‘privata’ og á hinum meiri almenna er júst tað, privat prát sleppur eisini upp í part, tá ið tú situr heima hjá fólki...ivaleyst er tað bæði ein fyrimunur og ein vansi, ofta mega vit taka í nakkan á okkum sjálvum til at fáa bókina á breddan aftur. Men tað at lesa eina bók og uppliva eina bók kann eisini vera ein sera persónlig uppliving, bókin kann raka okkurt júst í tínum lívi , og tá kann eitt intimt forum hóska væl.-           

Hvat fær mann burturúr?

-          Ja, tú fært í lag at lesa bøkur. Hvussu ofta leggja vit ikki eina bók á náttborðið ella eina hill og ÆTLA okkum at lesa hana? Um tú nú skal lesa hana til ein ávísan dag, so fært tú tað gjørt...

-          Tú fært meiri burtur úr bókunum, tá ið tú hoyrir, hvat onnur hava fingið burturúr. Tú kanst eisini lesa ummæli ella lurta eftir ‘In mente’ . Vit gera ofta bæði og so kjakast vit eisini um ummæli. Og so skriva vit eisini ummæli, tey koma so á bloggin , viðhvørt langar, viðhvørt stuttar umrøður.

-          Persónliga havi eg fingið nógv burturúr at lesa saman við vaksnum fólki, nógvar av bókunum havi eg lisið saman við næmingum gjøgnum árini, og tað er ikki tað sama. Bæði vera tulkingarnar meiri fjølbroyttar og konteksturin ella referensuramman er ein heilt onnur. At lesa Gráglómur saman við sjúkrasystur ella lærara, sum hevur við børn at gera, ella Í havsins hjarta  saman við einum persóni, sum plagdi at vitja hoydalsfamiljuna uppi á Hálsi..tað er ikki tað sama.

-          BBS – viðvíkjandi fremmandum bókm. er tað mest upplagda svarið, at tú fært víðkað tín sjónarring,  fært eitt nýtt perspektiv á slíkt tú hoyrir í tíðindunum.

Endi. At lesa bøkur er at kunna seg við onnur menniskju ónd og góð, at kunna seg við menniskjaligar relatiónir og viðurskifti í samfelagnum/heiminum.

Nov 13, 2013

Hvør er handa Lisensia?

Meinar tú Licentia Poetica? Hon er yrkjarans loyvi, skaldsins undantaksloyvi. Poetic License ella Artistic License er, at listafólk kunna loyva sær at bróta veruleikans reglur, mállærureglur, setningsbygging ella annað.

graekaris_grashovd

Barnasangir eru ein gott amboð til at læra børn mál, um tú syngur sangin og trallar og dansar hann, so festast orðini betur, og nógvar sangir duga børnini uttanat, um so málburðurin er góður í sanginum, so hevur tú fingið tvær flugur ella fleiri.

Summir sangir eru illa rættlisnir, summir nýta Lisensiu við vilja, aðrir av óvart. Ein vending sum “slaturin gongur, hann tímir ikki longur” í sanginum “Kenna tit Rasmus” hevur gjørt, at orðið slatur hevur skift kyn, so gott sum. Vit hava sungið hatta so ofta, at tað er torført at góðtaka, at slatur er eitt hvørkikynsorð, eg sigi ikki at tað er ein vanlukka, sangurin er góður og setur futt í mang ball.

Í tí frálíka sanginum “Grækaris Grashøvd” verður sungin henda vending “hann hugsaði hansara heila til mold”, men teir meina “sín heila”, villan er úr enskum, sum ofta nýtir ognarfornavn, tá ið vit nýta afturbent fornavn ‘sín’ –> ‘he turned his brain into mud’. Í sama sangi verður sungið “á høvdinum hjá Grækaris Grashøvd”, hetta eigur at vera á høvdinum á GG’. Á føroyskum nýta vit ofta fyrisetingina á, tá ið talan er um likamslutir, armurin á mær, hondin á mær, høvdið á mær, tungan í mær, eyguni í mær, oyruni á mær osfr.

Nov 8, 2013

Tausen farin

Soleiðis kallaðu vit Svenning Tausen í realskúlanum í Hoydølum í 60unum, nógvir lærarar vórðu kallaðir eftirnavn og summir bæði – aldrin bara fornavn. Hann hevur verið ungur tá, bara 28 ár. Hann var eisini eitt sindur smæðin, royndi at halda i oyrini á okkum, men var samstundis láturmildur, so at ofta endaði tað við, at hann smíltist í staðin fyri at harta.

Vit høvdu hann í rokning, og roknibókin var sjálvandi á donskum, og í henni vóru “setningar” ella reglur at læra seg uttanat (sum t.d. faktorernes orden er ligegyldig), hesar setningar týddi Tausen til føroyskt og ornaði okkum at skriva niður og læra okkum á føroyskum. Vit lærdu sostatt líka nógv føroyskt sum rokning hjá honum.

Eg seti her tvær myndir, sum Birgir Kruse hevur tikið av Tausen:

1388680_10151980382797270_457440686_n1459025_10151980382022270_1936110246_n

Eg minnist so væl, tá ið Tausen bleiv forelskaður, hann át altíð døgurða í kantinuni á kostdeildini, og har var Amy. So spurdu vit, um døgurðin smakkaði væl…hm, hm, og so søgdu vit, at tað sást á búkinum, at hann var væl við  kokkin, vit argaðu hann, og hann rodnaði, men tað var alt í blíðum.

Prestur talaði um ‘orðið’ í dag í kirkjuni, og valla kundi betri passaga verið funnin til Tausen. Hann var góður við føroyskt og var altíð við tí góða orðinum. Amy og Tausen arbeiddu bæði við týðing og bókaútgávu, og í dag hoyrdu vit í kirkjuni ein sang, sum Amy hevur yrkt til mannin – sera rørandi kærleiksváttan.

tausen

Í dag var gott veður at fylgja líkið, og ein stór mannfjøld fylgdi Tausen til gravar.

Nov 6, 2013

Tann fimti maðurin eftir Jógvan Isaksen

Eg havi als ikki lisið allar bøkurnar hjá Jógvani, men nakrar. Minnist tá ið tann fyrsta kom út, hvussu forkunnugt tað var. Eg haldi ikki, at hendan er góð. Alt fylgir somu uppskrift, at Hannes er skiftur út við William Hammer ger ikki stóran mun. Aftur er gátan fjald í krígsárunum, og aftur er tað ein reiðari, sum er brotsmaður. William hevur eins og Hannes ósemjur við løgregluna, men eisini vinir har. Persónslýsingarnar eru ónuanseraðar, serbiski vágbingurin og tann framliga Gunnleyg, sum skeldast alla tíðina. Og hasi bæði morðini, Alvilda og Fløskan, verður eingin saksøktur fyri tey ? William lovar tí doyggjandi Grækarisi við Lund, at einki skal koma út….hann kann ikki gera við tað, at pápin var nazistur, okey, men hann hevur dripið tvey fólk…. Ná alt verður uppklárað.

untitled

 

Rættiliga løgið og ósannførandi, at politimeistarin fer í song við William Hammer, fyrsta hon sær hann.  Serdeilis ósannførandi.

Tað tykist, sum høvundurin kanska hevur verið so leingi burtur nú, at hann er farin eitt sindur av málinum, orðingar sum ‘hann lá á song’ (218), ‘hann legði eyguni aftur’ (192) og ‘ikki hissini løgið’ (204) ljóða ikki sum vanligt føroyskt.

Men rætt skal vera rætt, eg tosaði við ein ungan mann, sum sá, at eg sat og las hesa bókina, og hann segði, at hann hevði lisið hana, og hon var virkuliga góð, so….

Nov 4, 2013

APROPOS mállæra

På dansk dannes genitiv ved at endelsen –s føjes til substantivets grundform: Peters bil.

New York 316Engelsk: A bottle of beer. På dansk står de to substantiver oftest lige efter hinanden uden præposition: en flaske øl.

Hesar omanfyri nevndu leiðbeiningar standa í mállæruni, sum summir flokkar í miðnámsskúla nýta. Bókin eitur misvísandi The Grammmar, tí tað ljóðar, sum hon er ensk, men hon er donsk. Sum tað sæst av dømunum er bókin undirvísing í donskum, samstundis sum  hon lærir teg enskt. Sjálvandi tí hon er ætlað donskum ungdómi.

Sum kunnugt siga vit á føroyskum ein fløska av øli ella ein ølfløska, so tað er at leita eftir trupulleikum at terpa júst hetta, meðan annað, sum á føroyskum líkist frá, kanska als ikki verður nevnt.

Tí er tað fínt, at mállæran Lær tegt enskt er at fáa í bókhandlum og at Klípið, sum er mállæruvenjingar, sum hóska til hennara, er útafturkomið.

Nov 2, 2013

Bókatíðindi

Hebridurnar 036

Klípið, mállæruvenjingar til miðnámsskúla (framhaldsdeild), er uppafturprentað. Eg hugsaði tað hevði verið stuttligt at gjørt eina samvirkna teldubók, men tað er ikki komið á skrá enn, men nú er so óneyðugt at kopiera Klípið, tí tað er at fáa aftur Smiley Myndin omanfyri er morgunmatur á Benbecula í Ytru Hebridunum í B and B hjá Annie Maclean og tann næsta er staðarnavn á gæliskum.

Hebridurnar 041

Og myndirnar niðanfyri eru tiknar í Ellis Island Immigration Museum, New York.

New York 254

New York 252