Feb 28, 2017

Vikuskifti í Reykjavík

Tilelvingin var, at mær leingist ofta eftir Ingu Rósu og so tað, at Othello var í Tjóðleikhúsinum beint nú.
Flúgving er fríggjadagar og mánadagar, so tað er eitt langt vikuskifti. Í flogfarinum var okkurt kent andlit, t.d. Mathias hjá Sigri.
Tá ið vit komu til Íslands, fingu vit at vita, at nú kláraðu vit tað akkurát, áðrenn vegurin til Keflavíkar bleiv stongdur.
Eg fór til gongu av bussmiðstøðini inn ímóti býnum, geingið var vánaligt. So stakk eg inn á gólvið í Listasavni Íslands. Har vóru tríggjar sýningar á skránni. Ein æt Texti (Tekstir), hon segði mær ikki so nógv,  tekstir sum myndir. Onnur var eftir Joan Jonas, amerikansk f. 1936. Tað var videolist, rættiliga áhugavert við videomynd sum livandi bakgrund til aðra list, installatiónir og aðra rørslu. Tað, sum fangaði meg mest, var meiri traditionelt, nevniliga verk eftir Valtýr Pétursson (1919-88) . Litfagurt og fangandi, minti um Arnold Vegghamar, Miro. Sera nógv av geometri, men eisini meiri figurativ list. Eitt áhugavert sjónband um mansins lív og virki var í gongd. Hann var nógv í Italia og sera nógv í París, áðrenn hann flutti aftur til Íslands við sínum nýggju hugmyndum.
Inga Rósa bjóðaði lekra kjøtsúpan um kvøldið.



Leygardag fyrrapart fóru vit út at vála, tá møttu vit Annie og Johan har á laugavegnum. So kom Kári at fáa sær pannukakur, og um kvøldið var tað út at eta og síðani sjónleikur, og har hittu vit Joan og Tótu.






Othello uppsetingin hevur fingið misjøvn ummæli, og soleiðis var eisini í okkara hópi. Inga Rósa elskaði leikin, men Joan og Tóta hildu, at allar pallsnildirnar gjørdu, at sorgarleikurin kom ikki til sín rætt. Eg var imponerað av uppsetingini, sjáldsamt var, at Iago og Emilia eru sligin saman til ein óreinan persón, tað er Iago, og hon er kvinna. Othello hevði ikki svart hold (Ingvar E.Sigurðsson), men dálkaði seg illa, meðan leikurin var, so at hann var næstan kolsvartur av skitti. Annars var hann sagdur at vera "útlendingur", og áðrenn leikurin endar verður hann sendur "heim aftur". Ein heilt týðilig tilsiping til okkara egnu samfeløg. Ástarsambandið millum Desdemonu og Othello verður sera væl lýst, á pallinum er eitt kamar við plastveggjum, sum ein sær ígjøgnum og tó ikki. Vit hóma tað, sum hendir í kamarinum, sera væl gjørt og yndisligt. Leikararnir fara eisini úr leikinum eina løtu og tala á áskoðararnar, ein metatekstur mitt í øllum. Tú keddi teg ikki, men har var ræðuliga nógv av effektum, kanska í so. Tó er handa naglatornakrúnan bara á plakatini.

Sunnudagin var stórkavi, meira kavi enn tey hava havt síðani 1930. Vit høvdu eitt stevnimøti við Siggu, sum var í Føroyum og vitjaði, tá ið hon var barn, men fyrst fóru vit at vitja Thurið, sum hevur fingið nýggja mjødn, hon sá út sum ein drotning.



Vit vóru á MOKKA, ein gomul café, sum roynir at falla inn í tapetið, so at turistarnir ikki skula síggja hana. Og hvør skuldi koma inn har uttan Othello, ella Ingvar, tað var so stuttligt, at eg noyddist at fara at heilsa upp á hann, men hann var einki soleiðis blíður, sikkurt troyttur av fjepparum, hevði sett seg inst í eitt horn. Inga Rósa hevur passað børnini hjá honum fyri nógvum árum síðani. Stuttligt at hitta Siggu, kennskapurin er endurlivnaður av FB.


Á veg heim fóru vit á PØNK safn Íslands, ja teir duga at finna uppá!


 Um kvøldið komu Rúnar og familjan og Guðný og Kári til døgurða, hugnaligt.

Mánamorgun fylgdist eg við IR, tá ið hon fór til arbeiðis, vit møttu Rúnari har á Sólvallagøtu.

Mánakvøld gisti eg í Stavanger. Týsmorgun kom eg til Føroyar.
Men eg má siga, at hatta við at ferðavinnan í Íslandi er vaksin, tað er also ikki lygn, sjálvt nú á hávetri er trongt av ferðafólki. Tá ið eg skuldi fara við flogbussinum, fóru einir 10 bussar avstað sínar sigghtseeing ferðir, ein bilstjóri og ein ferðaleiðari í hvørjum: Golden circle, ice caves, snowscooter , o.a. Har man ikki vera tespiligt í túninum á hásumri.




Feb 23, 2017

FFM skeiðið - ein triðingur av tíðini farin, ein støðulýsing.

21 fólk eru á protokollblaðnum, og sum heild møta tey væl upp! Tey eru úr 13 londum, 6 eru úr Filipsoyggjum, so næstan øll hini londini hava bert 1 umboð. Kina, Hong Kong, Russland, Slovakia, Kroatia, Rumenia, Ukreina, Uganda, Nigeria, Kambodja, Teiland, Peru, Japan.
Myndirnar niðanfyri eru tiknar, tá ið vit hildu Valentines dag við klemmi:



Tað er ein stuttlig og mennandi avbjóðing at arbeiða vit hesum tilflytarum, má eg siga. Og viðhvørt eri eg heilt ovfarin av tí viljastyrki og motivatión, sum eg síggi, men hinvegin, tann sum kann læra hesar stavir á myndini niðanfyri, má kunna læra alt! 





 Tað er deiligt at hava eina bók at fylgja, men kanska eisini nokso keðiligt ella forútsigiligt, tó kanska forútsigiligt er gott?

Afurat bókini “Vælkomin” hava vit mállæru, sangir og spøl. Eina ferð hava vit lurtað eftir útvarpinum, tað er sera torført. Vit hava spælt bingo nakrar ferðir, nú eru tølini NÆSTAN lærd. Úttalan er ein snávingarsteinur, og mállæran kann vera dráp. Torført hjá læraranum at velja akkurát passaligt av hesum ymsa: tosa, lurta, lesa, tosa rætt.




Feb 17, 2017

Hjartasteinur eftir Guðmund Arnar Guðmundsson

Eg havi sæð ein film í kvøld, í Norðurlandahúsinum. Tað er ikki so ofta eg síggi film, hóast filmur fyllir sera nógv í landslagnum hesi ár. Festivalar, føroyskt filmskvøld og Havnar bio hevur premierur í langar banar. Mær dámar betur sjónleik.

Men hesin filmurin Hjartasteinur var góður, hann vardi 2 tímar og 10 minuttir, gav sær góðar stundir at lata persónarnar mennast og uppliva og kenna. Filmurin var um at gerast vaksin. Ung fólk á bygd í Íslandi, sum uppdaga og royna sín seksualitet. Familjulív, sum ikki altíð er so líkatil, ella sum ongantíð er líkatil. Harðskapur og drukk. Og fyrst og fremst var temað fordómar ímóti teimum samkyndu, umboðað av einum manni, sum bleiv smurdur av, og sum ætlar at flyta til Reykjavíkar, og tí unga vakra Christiani, sum forelskar seg í Tóri, sum er forelskaður í gentuni Betu.
Hesi ungu spældu ótrúliga væl, áhugaleikarar, sum hava gingið til trening hjá leikstjóranum tvær ferðir um vikuna í nakrar mánaðar.
Bygdin, lítið fólk, nógv náttúra var pallurin, og viðspælari í myndamáli og dramaturgi.
Sum tey ungu vóru fitt og sakleys, og síðani so tankaleys og órein. Og sum eg føldi við Tóri, tá ið hann glaður hevði latið mammuni fisk, hann sjálvur hevði fiskað, og hon læt fiskin standa uttanfyri og rotna. So rotið var sambandið. Og sorgin, øðin og vónloysi føldust, tá ið Christian fer í fjósið um kvøldið púra fyri ongum, og søgan tekur eina dramatiska vend.
Tá ið filmurin var liðugur, var eitt viðtal við filmstjóran, sum Jan Berg Sørensen hevði.

Guðmundur Arnar Guðmundsson er bæði høvundur og leikstjóri. Hann hevur gjørt fleiri stuttfilmar. Hann greiddi frá, at íslendskur filmur hevur vunnið prísir á fleiri festivalum tey seinnu árini, men fyri tað er tað ikki víst, at nógv fólk fara í bio at síggja teir. Hjartasteinur er vorðin sera væl dámdur millum ung, ein tannáringafilmur.
MV5BYmQwMzUyMGEtMzBiYi00NzA2LWFjZjQtNTk4NGZkN2ZiMmJhXkEyXkFqcGdeQXVyNTc3NzczNTI@._V1_UX182_CR0,0,182,268_AL_

Feb 12, 2017

Barnalandsdansistevna

Dansistevnan 2017 hjá børnum var hildin í Havn leygardagin 9. feb. Hølini vóru Sjónleikarhúsið, eitt gott og fjálgt stað sum hevur sæð mangan dansiringin.
Sum vanligt hevur verið, varð skipað fyri útferðum, ein útferð var í Kringvarpið og ein var á Brandstøðina. Vit vóru í Kringvarpinum. Børnini hildu tað vera stuttligt at síggja gekkin og gekkahjólið.
DSC07061
Johan Mortensen, sum jú hevur sendingina Dansival, tók ímóti. Men hann segði so beinanvegin, at hon sum av røttum skuldi taka ímóti hevði forfall. Tað merkti rundvísingina eitt sindur, hvat skal eg siga, hvat skal eg fortelja tykkum, segði Johan. Men børnini dugdu væl at svara og kommentera, so túrurin bleiv góður kortini. Vit vóru í sjónvarpspartinum og í útvarpspartinum. Annars eitt fínt hugskot hesi bæði støðini, sum fyriskipararnir høvdu valt.
DSC07064
Dansurin gekk væl, og fólk dugdu nokso væl at fylgja skránni, sum var hongd á bróstið og lá frammi.
DSC07077
Øll fingu døgurða í KFUM, og kaffi og kakur á pallinum í Sjónleikarhúsinum.
DSC07072
Og áðrenn vit fóru heim fingu vit upplýsingar um Barnlek, sum verður í Klaksvík í summar. Stór dansistevna fyri børn við børnum úr øllum Norðanlondum. Tekningarfreist er 2. mars, meiri fæst at vita á heimasíðuni hjá Sláið ring, www.sr.fo

Feb 8, 2017

Stefan Hertmans: Min bedstefars himmel

hertmans-stefanStefan Hertmans

Vit kenna ivaleyst øll onkran, sum var á lívi undir seinna kríggi. Men fyrra kríggj er longur burtur. Í hesi bókini fært tú høvi at uppliva fyrra kríggj sum eygnavitni og tað í brennideplinum í Flandern í Belgia. Nú havi eg ferðast nakað í Belgia og havi varnast, hvussu nógv fyrra kríggj fyllir teirra søgu og landslag. Landið varð kloyvt av hermótinum, sum var næstan alt kríggið. Skotgravir báðumegin, álop og mótálop alla tíðina. Nógvir, nógvir ungir menn doyðu báðumegin.

loopgraaf_brits_01

Høvundurin Stefan Hertmans arvaði í 1981 tvær tættskrivaðar notesbøkur frá abba sínum Urbain Martien. Tað vóru 600 síður av endurminningum, abbin skrivar um sín ungdóm í Gent og um sína tíð á hermótinum í Flandern. Men noturnar sluppu at liggja í 30 ár, áðrenn hann fór undir bókina. Hann hevur granskað og kannað upplýsingarnar, vitjað støðini, sum abbin nevnir og kent abbans kenslur.

 

Hesar endurminningar eru grundarlagið undir skaldsøguni, tí at “skaldsøga” stendur uttan á bókini, talan er um tað nýggja tekstaslagið autofiktión, sum Lydia Didriksen greiddi so væl frá í sínum meistarafyrilestri herfyri.

Bókin eitur á upprunamálinum “Orloog en terpentijn”, sum merkir kríggj og terpentin, tað sipar til, at abbin er hermaður og listamálari. Hesi bæði størv er sera torfør at sameina: ræðuleikin í skotgrøvini við runu, mannatrekki og avskotnum limum og so  romantiskar myndir av landsløgum og kvinnum.

Pápi Urbain var eisini málari, og hevði til arbeiðis at umvæla freskomálningar í kirkjum og kapellum, og Urbain sat ofta sum smádrongur og eygleiddi pápans fína handarbeiði. Pápin doyði ungur, og saknurin fylgir Urbain alt lívið.

Mamma Urbain hevur eisini eitt stórt pláss í bókini, ein sterk, strong men rættvís kvinna, sum veruliga fær seg roynda, tá ið hon gerst einkja við seks børnum. Tey vóru fátæk, og Urbain arbeiddi sum blaðungur á einum jarnstoypivirki, og tað var eitt ómenniskjaliga hart og heitt arbeiði. At sleppa til hermannavenjingar við reinum klæðum og føstum mattíðum var sum at fáa feriu.

 

Men so varð hann sendur mitt í eldin á mótið. Áhugaverd er lýsingin av hermansins idealeginleikum, sum abbin átti í ríkiligt mát: dirvi, sjálvsagi, elska at trena hvønn dag, virðing fyri menniskjum og náttúru, heiðurligheit, ærukensla og vilji til at berjast maður ímóti manni (s.235) . Men harðskapur, feikur atburður, ómenniskjalig viðferð og órættvísi gjørdi enda á øllum hesum etiska mynstri, sigur høvundurin. Kanska nakað romantiserandi persónslýsing. Men tað er afturfyri einki romantiskt í lýsingini av lívinum á hermótinum í tí stinkandi, vátu og køldu skotgrøvini. Sum steinur oman á byrðu uppliva hermenninir, at mismunur verður gjørdur millum vallonar og flamlendingar, eisini eitt áhugavert evni.

Eitt høvuðsevni í bókini er kærleikslívið hjá abbanum, sum ein reyður tráður gongur myndin hjá Velaszquez Venus við speglinum. Málningurin ímyndar bæði abbans list, sum í stóran mun var at kopiera, og abbans kærleikslív. Alt sítt lív livdi abbin í einum loyniligum tríkanstdrama : konan, hann og systir konuna, sum var genta hansara, men doyði av sjúku, meðan tey vóru trúlovað. Frásøgufólkið greiðir frá at at kopiera er ikki bara at gera eitt sama slag verk, tað ber til at leggja sítt egna í kopiið.

download (3)

Fleiri málningar verða greinaðir og tulkaðir í bókini - eisini eitt áhugavert element.

Frásøguviðurskiftini og tíðarperspektivið skifta, frásøgufólkið er abbasonurin, abbin sum barn, abbin sum ungur, abbin sum gamal. Og abbasonurin greiðir eisini frá sínum barndómi saman við abba og ommu.

Ein sera góð bók. Birthe Lundsgaard hevur týtt bókina til danskt.