Dec 15, 2012

Kim Leine: Profeterne i Evighedsfjorden


Bókin er innstillað til norðurlandaráðsins bókmentavirðisløn 2013. Vit hava havt hana á skránni í Bókastevi. Sólrun hevði sent okkum ein meyl við síni framløgu áðrenn fundin:
Bygging: Fyrst er ein prologur
1. partur, ið hevur 3 kapitlar
2. partur, ið hevur 11 kapitlar
3. partur ið hevur 2 kapitlar
At enda er ein epiloger
Ì prologinum lesa vit um einkjuna, sum vil gera av vi seg. Hon bíðar efter einum , sum skal sparka hana útav einum bergi. Hann kemur, men áðrenn hann sparkar, tekur hann gullkrossin av hálsi hennara. Hendingin fer fram 14. august 1793.
Í parti 1 lesa vit um unga mannin, sum fer frá Noregi til Keypmannahavnar at lesa teologi. Hann hevur størri áhuga í náttúruvísindi. Hann stendur royndina í teologi og verður setter sum prestur í Grønlandi.
Í 2. parti vera kapitlarnir kallaðir boð
1. boð. Her eru vit stødd í einari bygd, har bara grønlendingar búgva. Her lesa vit um Mariu Magdalenu og Habakuk, tey eru bæði doypt. Eisini er einkjan har.
2.boð Her eru vit í Sukkertoppen. Kateketurin sigur okkurt, ið kann tolkast sum eiður, tað verður átalað av tunnusmiðinum. Her møtir kateketurin prestinun fyri fyrstu ferð.
3. boð.Vit eru enn í Sukkertoppen. Kolonistjórin er burturstaddur og ímeðan verður kona hansara neyðtikin av smiðinum ein sunnudag.
4. boð. Vit lesa um kolonistjóran og prestin við fylgi, ið eru á veg til bygdina í Evighedsfjørðinum fyri at seta fólkini í bygdini uppá pláss.
5. boð. Kona kolonistjóran, ið er vorðin við barn við smiðinum efter neyðtøkuna fær, við hjálp av prestinum, abort.
6. boð. Vit lesa um tunnusmiðin, ið er danskari, men livir saman vi grønlendskari konu.Hann hevur í mong ar søkt um kongabræv, so hann kann giftast við henni, men fær einki svar. Hóast hetta avger presturin at gifta tey. Hjúnarbandið verður ikke góðtikið, og tunnusmiðurin ger av við seg.
7. boð. Presturin heldur seg ikke fáa nóg mikið av provianti frá kolonistjóranum og fer at stjala sær meira úr goymslunum.
8. boð Sonur kateketen dámar sera vær at vera saman við konu kolonistjóran, sum lærir hann lesing og skrivning á hægri støði. Kateketurin dámar hetta illa og roynir at nokta honum at fara hagar. Hann er bangin fyri, at hon fer at oyðileggja hann.
013
9. boð Presturim hevur lagt seg at doyggja í einum skipsvraki, við sær hevur hann brennivínskaggan hann stjól úr goymsluni hjá kolonistjóranum.
10. boð Presturin verður fluttur til bygdina í Evighedsfjorden. Hann skrivar dagbók. Verður giftur við einkjuni, men hon rýmir seinni frá honum, Han flytur aftur til Sukkertopen eftir at bygdin verður løgd oyðin av myndugleikunum. Fer heim til Noregs.
11. boð Ætlanin hjá harpunmanninum var at gera av við seg sjálvan, men hann kemur umborð á eitt hvalaveiðuskip og verður har maðurin, sum leypur á sjógv og upp á ryggin á hvalinum og stingur hann í blástrið. Hóast vandamikið arbeiði doyr hann ikke, men verður settur í land eftir 2 ár umborð.
3. partur.  1. Kap. Morten kemur heim til Noregs eftir at hava verið burtur í 11 ár. Ferðin heim til pápan tekur eitt hálvt ár afturat .Fær arbeiði sum skúlalærari, trívist ikki og reisir so víðari til Keypmannahavn.
2. Kap. Hann ætlar sær aftur til Grønlands.Meðan hann bíðar efter at umsóknin um starv verður avgreidd, kemur eldur í í Keypmannahavn, aftan á er ruðuleiki í umsitingini, hetta kemur væl við hjá Morten, tí pappírini við vánaligu ummælum hansara verða ikke funnin, og hann fær starv í Holsteinsborg.
Epilog. 14 august 1815. Kateketurin fer at vita grøvina hjá prestinum og einkjuni. Han leggur gullkrossin á grøvina hjá teimum.
Kolonivaldið, umboðað av teimum kristnu, sum eru nógv minni ‘kristin’ enn tey heidnu, sum tey eru komin at kristna. Kolonistjórin, presturin Oxbøl og handilsfrúan umboða hvør sær valdsmisnýtslu, ómoral og misskilta kultivering, tey eru donsk. Falck verður kravdur eftir frágreiðing, hví tey doyptu kristnu í koloni'ini bera seg so ókristiliga at.  --------
Profetarnir í Evigheitsfjørðinum eru grønlendingar, tey eru doypt og hava stovnað sína egnu samkomu, tað serliga við samkomuni er, at hon eisini  er ein tjóðskaparlig rørsla. Hetta er okkara land, siga tey. Kanska tað er høvuðsorsøkin til, at tey skula knúskast og bygdin leggjast í oyði.
Høvuðspersónurin Morten Falck er sum lús millum tvær negl, hann er ímillum báðar partar, hevur ikki hug at nýta vald, hevur annars einki vald, ongan myndugleika, hóast hann er dani. Hann er eitt slag av antihetju, hann hevur ongar ætlanir, ongar dreymar. Tað er eingin tign yvir lúsfongda alkoholiseraða missionerinum. Hann mennist ella broytist ikki gjøgnum bókina, hann upplivir alt møguligt og ómøguligt, men tað flytir hann ikki. Tá ið bókin endar, vil hann bara aftur til Grønlands, og tað hóast hann har upplivdi mest kulda, svongd, einsemi.

Kim Leine hevur skrivað fleiri aðrar bøkur, m.a. Kalak, sum er ein sjálvsævisøga, sum sigur so mikið sum , at missionerurin Falck hevur ymiskt í felag við sjúkrasystrina Kim Leine, sum var í Grønlandi í 15 ár, flýggjandi undan sær sjálvum (sum hann sigur í viðtali á DR P1).
IMG_2514[1]

No comments:

Post a Comment