Aug 25, 2022

Í Luthers fótafari

Okkara túrur í Týsklandi var merktur av tí stórfingna Oberammergau leikinum, Passions Spiele sum verður spældur 10. hvørt ár, men vit høvdu eisini annað á skránni. Martin Luther, sum vanliga verður kallaður tann stóri reformatorurin ella trúbótarmaðurin, var hitt áhugamálið hjá okkum. 

WARTBURG

Fyrsta áhugaplássið var Wartburg,  Miðaldarborgin (frá uml. 1067) har Luther búði inkognito í 5 mánaðir í 1517. Hesa tíðina umsetti hann nýggjatestamentið til týskt. Vit høvdu guide, sum hevði audioguide hjá sær á donskum, sera áhugavert. 



Sera vakur prýddar súlur

v.m. Tístram og Ísinfrú, h.m: Sjúrðarkvæði. 





Hetta kvøldið gistu vit á hotellinum Glockenhof í Eisenach, sum er býurin, har Luther gekk í latínskúla.

ERFURT
Í Erfurt livdi Luther sítt ungdómslív. Foreldrini  ætlaðu honum eina glæsiliga framtíð í vælløntum starvi. Men so varð ikki. Eitt kvøldið Luther var á veg heim yvir heiðina sló toran niður skamt frá honum. Hann gjørdist ræðslusligin og bað til sankta Annu, ommu Jesus, hann lovaði sum olmussu, at hann skuldi fara í klostur.  Og tað bleiv Augustinarakleystrið í Erfurt,  sum Luther gjørdist partur av í 1505. Erfurt var ein sera ríkur og týdningarmikil býur í miðøld. Har var nýmótans universitet í 1512. Framvið har gekk pílagrímsvegurin heilt til Santiago og heilt eystur til Ukraina.

Á hesum flísum hevur Luther gingið

Klostrið í Erfurt












Malcolm




Vit høvdu ein breta sum guide Malcolm úr Warwickshire. Hann hevði búð í Týsklandi, síðani múrurin fall. Hann var sera áhugaverdur at lurta eftir. M.a. greiddi hann gjølla  frá glasmosaikkrútunum í kirkjuni í staklutum. 

klosturgarðurin


gátufør áskrift á hvítum fírkantaðum steini

Hoc est corpus Christi
Soli deo gloria
Ora et labore
Soli fide

Latínið var lærdómsmálið, fyri fólk ljóðaði tað sum hokus pokus. 

Nú gekk leiðin til Wittenberg. Luther bleiv sendur sum prestur/lærari til Wittenberg úr Erfurt, men hansara alskur var altíð til Erfurt.
WITTENBERG

Myndin er tikin út gjøgnum vindeygað á BEST WESTERN. Hugsi, at býurin hevur verið meira livandi í 16. øld. Collegiestrasse var sera friðarlig, hóast har var bæði húsið hjá Faust, alkymisti og universitetið Leokora (1502), og í býnum er sjálvandi eisini slotskirkjan, har ið Luther setti sínar 95 setningar.

Vit vitjaðu eikitræið, har sagt verður, at Luther  í 1520 brendi pávabrævið, sum lýsti hann í bann. Morgunandaktin varð hildin har við eikina, Marjun var í kapping við ferðsluna aftanfyri. Eikin, sum nú stendur á staðnum, er frá 1883. 

Tað skuldu 4 konur til at fevna eikina.

Í Wittenberg er Lutherhaus, sum er bústaðurin hjá Luther og konuni Katarinu von Bora. Tað er ikki eitt vanligt hús, tí at Luther fekk eitt niðurlagt klostur at búgva í. Tey vóru nú heldur ikki eitt vanligt kjarnuhúski, afturat sínum 6 børnum høvdu tey studentar búgvandi, so tey vóru ofta uml. 30 fólk í húsi. Katarina von Bora var ein av 12 nonnum, sum rýmdu úr einum klostri í 1523, søgan sigur, at tær vórðu smuglaðar út í tunnum. Luther hjálpti hesum kvinnum og gifti seg sjálvur við Katarinu, hon var 26 og hann 41. Katarina var eitt konubrot, hon hevði ans fyri pengum og dugdi væl at halda hús. Sum sæst á standmyndini var ferð á henni.
Katarina (Ninna Kock 1999)

Marjun við eikina

Í savninum Lutherhaus eru sera nógvir málningar , serstakliga eftir Kranack, og sera, sera nógv skillingsprent við tíðarinnar kjakevnum. Hetta prentið vísir hin gramma avlátsseljaran Tetzel ríðandi á esli, sum ein spottandi tilsiping til Jesus, pengaskálin er har og øll stemplini, bæði frá páva og presti. Og ein sær, hvussu prentkynstrið hevur elvt til kjak  í almenna rúminum.


Seinasta stoppið hjá mær var slotskirkjan við setningunum.

setningarnir


No comments:

Post a Comment