Føroya fólkaháskúli

Tað er ikki fyrstu ferð eg eri á skeiði á háskúlanum. Men tað er fyrstu ferð, eg eri saman við ommudøtrunum - og Turið HJ var eisini við.

Tað var skeið í fólkadansi, og Sharon og Kristjan skipaðu fyri. Á háskúlanum var ábyrgdarhavari Hedvig og Súsanna. Eg havi altíð havt hávirðing fyri Blak-Weiss hjúnunum fyri teirra musikalitet, teirra ágrýtni og kreativitet, og tað havi eg enn. Skeiðið var sera væl skipað, øll sleppa upp í part, øll verða hoyrd. 

 

Vit lærdu 15 dansir og dansispøl. Nógv av spølunum vóru slík, sum Sharon spældi í skúlagarðinum sum barn. Ja, hvør minnist ikki, bro, bro brille ella vi rejser til Jerusalem. 

Og háskúlin er eitt perfekt stað til slíkt internatskeið, góður matur, flott umhvørvi. Hedvig, Súsanna og Marjun vóru eisini við av fullum huga.

ommupausa undir vegginum

Ráðstevna um eldraøkið

 Ráðstevnan var 15. mars 2022 í Norðurlandahúsinum.

Skráin var frá 10 til 16, pakkað við áhugaverdum innleggum.

Landsstýrismaðurin setti stevnuna, og Óluva Zachariassen var orðstýrari.

Fyrsti røðari var Julianna Klett, hon greiddi frá eldraráðsarbeiði um landið. Tað er fimm eldraráð í landinum, hvørt við 5 limum og varalimum. Ætlingin er, at eldraráðini skula vera bindilið ímillum myndugleikarnar og brúkaran. Øll fólk yvir 60 ár hava valrætt til eldraráð. Summi teirra ráða yvir vissari upphædd, onnur ikki. Samskifti er soleiðis, at 4 fundir eru um árið millum eldraráð, býráð og heilsuverk. Av málum, sum arbeitt hevur verið við, nevndi Julianna: Bussleið, bussskýli, vitjanartænastu. Í Havn verður arbeitt við at fáa lyftu í Tilhaldið, hon verður eftir ætlan sett uttan á bygningin norðanfyri.

Doyði á bíðilistanum

Næst á skránni var Margreta í Buð. Hon tosaði um eina eftirmeting av eldralógini frá 01.01.2015, tá ið lógin kom, varð ásett, at hon skuldi eftirmetast. Hon hevði spurt rætta viðkomandi , hví røktarheim og búfólk høvdu ikki verið boðin við til at eftirmeta. Svarið var: ja, also, tí at meiningin var at meta um, um lógin virkaði....what???!!!! Síðani fór Margreta ígjøgnum ymsu økini: Heimahjálp, endurvenjing, viðlíkahaldsvenjoing, visitatorskipan...og ja tað var ikki so hugaligar guleiðingar. Bíðilistar her og der, og Margreta hevði verið og fylgt mongum á bíðilistanum til gravar. Og...kanska verður tú noydd at flyta fyri at kunna búgva heima sum longst ??!!  Margreta bleiv fagnað við lógvabrestum.

Okkara egna ábyrgd

Nú kom Marjun Poulsen, fysioterapeutur og Msc í heilsuvísindum....dygdarmennari í Havn. Marjun legði stóran dent á, at í framtíðini fáa tey gomlu størri og størri ábyrgd av síni egnu heilsu og vælferð, tað verður ikki so, at tá ið ein fyllir 67, so spyr ein, hvat fái eg nú frá kommununi?  Tænasturnar verða meira tengdar at tøkni. Borgarar seta seg ov seint í samband við myndugleikarnar at biðja um hjálp, hjálpartól kunna lætta nógv um í gerandisdegnum.

Tøkni, sjálvboðið arbeiði, størri heim

Eyðun Christiansen hevði framløgu um starvfólkatrot og møguligar loysnir. Uppskot til loysnir kundu verið: Tøkniligar loysnir (tólmenni), sjálvboðið arbeiði, størri heim. Í Føroyum hava vit røktarheim, men ikki røktaríbúðir, ikki tað millumliðið, sum fólk kunna brúka millum sítt egna heim og røktarheimið.

Persónliga dámdi mær ikki so væl hasar tríggjar loysnirnar, kanska fáa ein robott sum heimahjálp? og hvør verður sjálvboðin, uttan míni egnu børn ella barnabørn? Og eitt størri heim, størri enn hvat enn Boðanesheimið? So verður tað ikki heimligt. Vónandi verða eldraíbúðir á skránni í størri mun enn nú.

Og sera apropos kom Allan Skaalum frá Bústøðum og greiddi frá, hvat tey hava bygt, og hvat tey fara at byggja. Hann ger samanbering millum at eiga sín bústað, at leiga sín bústað og at hava lutaíbúð, fyrimunir og vansar. Síðani var sagt nakað um, hvat tað kostar at hava býli, og enn eina ferð staðfest, at vit hava ikki tað sum danskarar kalla "boligsikring" í Føroyum.

Eg bleiv eitt sindur óð

Næst á skránni var ein skemtitáttur v. Súsannu Torgarð, og hon rakar plett hvørja ferð v. Bjarna Lisberg á klaverinum. Hon er ein eldri dama, sum bleiv óð, ill og súr, og drap teir, sum komu upp á tvørs. Makaburt og sera stuttligt. Væl fagnað við lógvabrestum.

Einki quick fix

Mary Antonsen og Bingerð H.Fossagil umboða tey arbeiðsfólk, sum alt snýr seg um: heilsuhjálparar og heilsurøktarar. Uppskot um skattalætta og uppskot um at stytt útbúgvingina til 4 mðr, fingu kaldliga móttøku. At gera eina discount útgávu av útbúgvingini hjálpir als ikki, her finnast ikki quick fix, er bert løtuviningur.  Uppskotið frá fakfeløgunum er løn undir útbúgving, sjálvandi.

Bingerð

Mary

 

Hol í høvdi

Ingeborg Winther var næst á palli. Orðstýrarin helt, at hon hevði verið saknað, og tað var gott at síggja og hoyra hana aftur.

Eldralógin frá 1.jan 2015 ásetir at eftir skal vera. Men hvør hevur eftirlit?? Kommunurnar hava eftirlit við sær sjálvum!! Tað er óhoyrt. Ingeborg nevndi, hvørji krøv ein eigur at seta røkt av eldri, bæði til likams og sálar. Hevði eitt uppskot um at seta samstarvsráð, so at búfólk og avvarðandi verða tikin við í avgerðir.

Niðurstøðan var, at eldralógin varð skundað ígjøgnum, og at hon treingir til at verða endurskoðað. 

Sjálvboðin í Reyða krossi Føroya

Reyði krossur hevur bláar bingjur standandi ymsa staðni í landinum. Hvørja viku verða bingjurnar tømdar. Tann stóri Reyðakross bilurin leggur frá landi í Stiðjagøtu, og sjálvboðin fara til verka og tøma bingjurnar. So verður bilurin tømdur, og posarnir fingnir inn í skiljihølið. Og eitt hold tømir tær 11 bingjurnar, sum standa í Stiðjagøtu.

Í skiljihølinum er eitt stór borð, og skiljararnir standa rundan um borðið. Posarnir verða tømdir, og klæði og skógvar verða skild sundur í: tað sum skal seljast í handlinum, tað sum skal sendast til Týsklands og tað, sum einki nyttar og skal burtur. Fólk flest lata okkum rein og góð klæði, summi eru strokin og samanløgd, og klár at selja. Men summi sópa bara hillarnar heima við hús og lata gott og vánaligt hvørt um annað, skrødd klæði og leikur og handkløð og gardinur. Men tað er so okkara arbeiði at skilja ímillum shit og kanel. 

Eitt skiljihold

Skiljiholdini eru fleiri, hvønn dag í vikuni verður eitt hvørt arbeiði gjørt av sjálvbodnum. Vit hava tørn eina ferð um mánaðin. 

Týsklandsklæðini verða so aftur løgd í posar og borin út í eina ovurstóra bingju í túninum, og tá ið hon er full, fer hon við fraktskipi av landinum. Í Týsklandi verða klæðini skild eftir tilfari, síðani verða tey malin í eini stórari kvørn. Tey verða endurnýtt sum t.d. bjálvingartilfar.

Tá ið klæðini eru skild í: kvinnur, menn, børn, taskur o.a. og skógvar, fara handilsfólkini til verka, tær kanna klæðini umaftur og taka tað besta til "Klædnahjálpina", heingja út í handilin, vaska, strúka og hyggja eftir, at alt er í lagi. Skógvar verða eftirhugdir og bustaðir. Hvørja viku skal handilin verða klárur til leygardag. Tær hava eisini eyga fyri at pynta dukkur og fylgja árstíð og høgtíð. Í handlinum er ein barnadeild og ein vaksin deild.

Handilin er opin leygardagar 10-15, har eru 5-7 fólk og arbeiða, handilin er gott ískoyti til Reyða kross hjálpararbeiðið.

Tað er einaferð um árið....

Í dag er 8. mars, so tað er sera hóskandi at seta eina frágreiðing um eitt stuttligt kvinnukvøld. 

Bowling er ikki ordiliga eg. Kortini bowli eg eina ferð um árið. Vit eru 24 konur, sum bowla á teimum seks bowlibreytunum á Hálsi. Aftaná eta vit døgurða saman í eini lítlari hugnaligari stovu í Havn. Hvørt ár er ein vinnari - hon er so ársins keyla. 

Í ár var gott veður, so vit spákaðu av Hálsi oman í býin. Tað er tíðliga á kvøldi, um hálvgun átta, so fólk halda tað vera løgið, at konurnar eru so mælskar. Men gott lag á øllum. Onkrar máttu seta upp á vegnum at læna vesi, men allar komu fram til endan.

Móttøkan var góð, og maturin var heilt framúr. Huglagið láturmilt og harðmælt. 

Kappingarleiðarin fekk orðið, og sum vant var tað tær við sálrfrøðiligum innliti, sum vóru á odda. Hugsi tær hava okkurt serligt sálarvápn, sum ger tær førar fyri at medda og kasta beint í mál. Kappingarleiðarin hevði gjørt eitt gott arbeiði, og tíbetur dugir hon bæði at rokna brøk og prosent. Tí onkur breyt hevði fyrst tvær konur, síðani tríggjar, og onkur hevði kastað kúlu fyri aðra, og tað sigur seg sjálvt, um tit bara eru tvær á breytini, so sleppa tit at kasta dupult so ofta í teir tveir tímarnar. Men kappingarleiðarin hevði eina snildisliga útrokning við prosent, brøk og meðaltali, so at alt fór rættvíst fram, og vinnarin var......trummurulla...........Sigrun.  Ja tríggjar eita Sigrun í hópinum, fleiri eita Bergljót og ja vit vilja vera ónevndar.

Ein kona spurdi sín aldrandi mann, góði hvar vilt tú at eg tekni teg til Tjarnargarð, Lágargarð ella??? Nei, góða, so vil eg heldur í Klubbagarðin.

Nógvar góðar søgur, og nógvir góðir tankar eru til teirra, sum vit hava mist. Festligar kvinnur, sum ikki longur eru í hesari verð.

Ein veitslurøðari - er hon nevnd so er hon kend - legði okkum eina við at liva í nú'inum. Sanniliga, eingin veit hvør evstan grevur. Og hon segði eisini, at tað kundi verið fínt at hitst onkuntíð ímillum bowlingtúrar, ja at trena bowling. Ja, ella drekka kaffi, hugsi eg, sum sagt: bowling er ikki akkurát eg.